امی، واتن بینتلیف1، معلم مقطع راهنمایی و برنده جایزه معلم نمونه از موسسه مدارای تدریس2، تجربه خود را از گنجاندن زمانی برای بازی در کلاس درس چنین بیان می‌کند: وقتی بازرسان آموزشی، موفقیت شاگردان کلاس من را در درست‌خوانی تحسین می‌کردند از آنها پرسیدند عامل موفقیت خود را در چه می‌دانید؟ همگی پاسخ دادند "در بازی"!. سه سال پیش، وقتی کارم را در این مدرسه آغاز کردم متوجه شدم، دانش‌آموزان استرس و نگرانی زیادی در کلاس خواندن دارند. آنها نه تنها در خواندن متون درسی مشکل داشتند بلکه بیش از آن مضطرب، نگران و بی‌انگیزه بودند. بسیاری از این شاگردان به سبب کارنامه ضعیف خود در این درس، عزت نفس پائینی داشتند و از طرف مدرسه و سایر معلمان با عنوان "شاگردان ضعیف" برچسب خورده بودند. این وضعیت من را بر آن داشت که کاری برای تغییر شرایط انجام دهم و این کار همانا استفاده از بازی در کلاس درس بود. من با مطالعه و تحقیق، چند بازی کلاسی کوتاه طراحی و اجرا کردم. هر جلسه را با بازی آغاز می‌کردم. دانش‌آموزان فرصت داشتند 3 تا 5 دقیقه آغازین کلاس را خارج از چارچوب معمول کلاس‌های درس، به شیطنت و بازی‌های گروهی بگذرانند. این بازی‌ها به کاهش استرس، ایجاد روابط دوستانه بین معلم و شاگردان، اعتمادسازی میان همکلاسی‌ها، انرژی بخشی و سرانجام تقویت مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی آنان کمک کرد. تحقیقات زیادی نقش مثبت بازی‌ها را در کمک به یادگیری دانش‌آموزان اثبات می‌کنند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بازی نه تنها به محیط کلاس، شادی و نشاط می‌بخشد بلکه بهترین روش برای درگیر کردن دانش‌آموزان ضعیف با ریتم کلاس است. درست بر خلاف این عقیده عمومی که برای موفقیت در تحصیل باید بر تعداد و ساعات کلاس‌های دروس اساسی مثل ریاضی، علوم و زبان افزود، پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بالعکس با اضافه کردن بازی، ورزش و شادی به کلاس‌های درس، آمادگی ذهنی کودکان برای یادگیری مطالب درسی نیز افزایش می‌یابد. در واقع بازی و تفریح، غذای مغز هستند. هم‌اکنون بازی بخشی از برنامه روزانه کلاس من است. هر روز بعد از حدود 22 دقیقه تمرکز بر مباحث درسی و تمرین خواندن متون، یک زنگ ملایم به صدا در می‌آید و زمان بازی آغاز می‌شود. همه اعضا برخاسته و در وسط کلاس به صورت دایره‌وار جمع می‌شویم و دانش‌آموزان می‌توانند از بین 10 بازی که در آغاز سال روی آنها توافق شده، یکی را انتخاب کنند و بعد از رای‌گیری، چند دقیقه کوتاه را به بازی دسته‌جمعی می‌پردازیم. بازی‌هایی که برای کلاس درس انتخاب می‌شوند، بازی‌هایی هستند که با دقت تعیین شده‌اند. اغلب این بازی‌ها پیشنهاداهایی هستند که در تحقیق‌های حوزه آموزشی به کار رفته و کارکرد آنها اثبات شده است و یا بازی‌های خلاقانه‌ای هستند که من خودم طراحی کرد0ام. این بازی‌ها هدفمند انخاب می‌شوند. بازی‌های مشارکتی در کلاس اجرا می‌شود و کودکان به جای رقابت بر سر برنده شدن، به همکاری و مشارکت دسته‌جمعی تشویق می‌شوند. هدف از بازی‌ها، شادی و نشاط، همکاری و دوستی است.این بازی‌ها نه تنها در هر جلسه کلاس اجرا می‌شوند که حتی وقتی قرار است یک امتحان برگزار شود قبل از آغاز امتحان، یک بازی 3- 5 دقیقه ای برای تقویت روحیه دانش‌آموزان و افزایش قدرت تمرکز و دوری از استرس انجام می‌شود. نتایج آزمون‌ها و امتحانات، نشان می‌دهد که دانش‌آموزان کلاس من، نه تنها در درس خواندن بلکه در سایر دروس خود نیز نمرات بالاتری نسبت به سایر دانش‌آموزانی که از بازی کلاسی محرومند، کسب می‌کنند. این دانش‌آموزان به طور مشخصی عملکرد تحصیلی بهتری دارند و در کنار آن مهارت‌های اجتماعی، روابط دوستانه و همکاری را نیز بیشتر از سایر دانش‌آموزان بروز می‌دهند. برخی بازی‌های پیشنهادی: - توپ در هوا3: یک توپ سبک بادی (یا بادکنک) را سر کلاس بیاورید و در وقت بازی آن را به هوا بیندازید از دانش‌آموزان بخواهید که هر کدام با یک ضربه آن را در هوا نگه دارد و نگذارد توپ به زمین بیفتد در یک بازه زمانی کوتاه، این بازی نشاط زیادی به کلاس می‌دهد. برای هیجان انگیزتر شدن بازی، کلاس را به دو یا سه گروه تقسیم کنید و توپ را بین این گروه‌ها، پاس دهید اعضای گروه به کمک هم نباید بگذارند توپ به زمین بیفتد. تعداد ضربات را در هر نوبت بازی یادداشت کنید و از بچه‌ها بخواهید در جلسه بعد، تعداد ضربات بیشتری بزنند به این صورت انگیزه برای تلاش را هم بالاتر خواهید برد. - سنگ را پاس بده4 (گل یا پوچ دسته جمعی): در این بازی یکی از بچه‌ها در وسط یک دایره قرار می‌گیرد و بقیه به دور او جمع می‌شوند وقتی بازی شروع شد، همه بچه‌ها باید دست‌های خود را به طرفین حرکت دهند و یک سنگ یا توپ کوچک که در مشت جا شود را بین هم پاس بدهند بدون اینکه نفری که در وسط ایستاده متوجه شود توپ دست چه کسی است. وقتی بازی متوقف شد، فرد وسط دایره سه بار فرصت دارد حدس بزند سنگ یا توپ در دست چه کسی است. - برج لیوانی5: بچه‌ها را به گروه‌های دو نفره تقسیم کنید و به آنها سه دقیقه وقت بدهید که بلندترین برج ممکن را با کمک چند لیوان یا کارت بسازند. این بازی هم دقت و ظرافت می‌خواهد و هم هیجان زیادی ایجاد می‌کند. - .... *** برای انتخاب بازی‌های مناسب کلاس درس می‌توانید به این منبع مراجعه کنید: بازی‌های مشارکتی 1. Amy Vatne. Blintliff 2. Teaching Tolerance 3. Moon Ball 4. Pass the Stone 5. Cup/Card Stack
۲۶ بهمن / ۱۳۹۸ تاثیر چند دقیقه خوش و بش با دانش‌آموزان بر یادگیری اثر مثبت خوشآمدگویی به دانش‌آموزان در آغاز کلاس