با پیشرفت روز به روز تکنولوژی، بسیاری از مردم بر این باورند که زمان دست گرفتن قلم و کاغذ گذشته و اینک باید به جای آموزش به دست گرفتن مداد و خودکار، تایپ کردن را آموخت. در نظام آموزشی کشورهای پیشرفته که فناوری بخشی از تجربه تحصیلی روزانه شده، قلم و کاغذ به دست گرفتن و نوشتن، به جز چند سال اول دوره ابتدایی دیگر مورد تاکید قرار نمی‌گیرد و دانش‌آموزان به جای مداد، دست به کیبورد شده و می‌آموزند که با استفاده از صفحه کلید، یادداشت‌برداری کنند، مشق بنویسند و تکالیف مدرسه را انجام دهند. اما آیا نوشتن با قلم و کاغذ، موضوعی قدیمی و از مد افتاده است؟ محققان می‌گویند، خیر.
چرا نوشتن با قلم و کاغذ مهم است؟
بر خلاف باور عمومی که تایپ کردن را معادل بهتری برای نوشتن با قلم و مداد می‌داند، روان‌شناسان و عصب‌شناسان، در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که رابطه بین نوشتن و سایر کارکردهای عمیق مغز بسیار مستحکم است. کودکانی که می‌نویسند نه تنها بسیار زودتر از دیگران می‌توانند بخوانند بلکه در تجزیه و تحلیل و به یادسپاری اطلاعات و ایده پردازی‌های خلاق نیز عملکرد بهتری دارند. استانیسلاس دهاین1، روان‌شناس کالج فرانسه در پاریس در این‌باره می‌گوید:" وقتی می‌نویسیم، یک جریان منحصربه‌فرد در مغز فعال می‌شود که به بازشناسی آنچه می‌نویسید پرداخته و آن را در ذهن تجزیه و تحلیل می‌کند. این جریان ذهنی، به طور ناشناخته و غریبی، یادگیری را تسهیل می‌کند."
در سال 2012، کارن جیمز2، روان‌شناس دانشگاه ایندیانا تحقیقاتی را در این زمنیه انجام داد که با نظرات دکتر دهاین، هماهنگی داشت. در این تحقیق، جیمز با دادن چند فلش‌کارت که روی آنها حروف نوشته شده بود به کودکان آنها را در سه گروه تقسیم کرد. از گروه اول خواست که شکل حروف را از طریق پر کردن خط‌چین‌ها تقلید کنند. از گروه دوم خواست که حروف روی فلش‌کارت‌ها را روی یک صفحه سفید کاغذ بنویسند و از گروه سوم خواست که حروفی که آموخته‌اند را روی صفحه کلید تایپ کنند.
این کودکان در زمان آزمایش از طریق دستگاه اسکن مغزی، مورد بررسی قرار می‌گرفتند. نتایج این تحقیق نشان داد مغز کودکانی که حروف آموخته شده را روی صفحه سفید کاغذ بازنویسی می‌کردند به طور واضحی فعالیت بیشتری را نشان می‌داد. این فعالیت مربوط به بخش‌هایی از مغز بود که در فرایندهای پیچیده مغزی بزرگسالان مثل خواندن و نوشتن فعال می‌شود. شکنج چپ دوکی‌شکل، شکنج پیشانی تحتانی و قشر جداری خلفی مغز در کودکانی که با مداد روی کاغذ می‌نویسند درست مانند بزرگسالانی که مشغول انجام فعالیت‌های پیشرفته مغز مثل خواندن و نوشتن هستند، فعال می‌شود. این تحقیق نشان داد کودکانی که روی صفحه کلید حروف را تایپ کرده بودند و کودکانی که تنها روی خط چین‌ها را پر کرده بودند، این فعالیت مغزی را نشان نمی‌دادند.
دکتر جیمز بر این باور است زمانی که حرفی را می‌نویسیم، مغز شروع به درونی کردن شکل و حالت آن می‌کند و مغز قادر می‌شود حرف مورد نظر را در تمام اشکال ممکن و مرتبط تشخیص دهد یعنی صرف‌نظر از اینکه فرد تا چه میزان خوش خط یا بد خط بنویسد، باز هم مغز قادر به تمیز دادن حروف و تشخیص کلمات است. از سوی دیگر مغز هنگام نوشتن، بهتر می‌تواند مطالب را درونی کند.
در تحقیقی که توسط دو روان‌شناس دکتر مولر3 از دانشگاه پرینستون و دکتر اوپنهایر4 در دانشگاه کالیفرنیا انجام شد، یافته‌ها حاکی از آن بود که دانشجویانی که در کلاس درس از سخنرانی استاد به وسیله قلم و کاغذ یادداشت‌برداری می‌کنند بهتر از دانشجویانی که یادداشت‌های خود را همزمان تایپ می‌کنند، قادر به یادآوری اطلاعات، درک مطلب و یادگیری موثرتر هستند.
برای نتیجه‌گیری از بحث، این گفته دکتر پال بلوم5 از دانشگاه ییل، حسن ختام مناسبی است. دکتر بلوم می‌گوید: وقتی می‌نویسید، ذهن شما یاد می‌گیرد روی مهم‌ترین موارد متمرکز شود و نوشتن به مغز شما فرصت می‌دهد درک عمیق‌تری کسب کنید و به طور کلی می‌توان گفت نوشتن باعث می‌شود بهتر فکر کنید.
1. Stanislas Dehaene
2. Karin James
3. Pam A. Mueller
4. Daniel M. Oppenheimer
5. Paul Bloom